Τα βιβλία που διαμόρφωσαν την Ιστορία της Τέχνης

Το παρόν βιβλίο αποτελεί συλλογή δοκιμίων που αφορούν σε δεκαέξι από τα πιο σημαντικά βιβλία της Ιστορίας της Τέχνης, δημοσιευμένα τον εικοστό αιώνα. Έχοντας ως συγγραφείς τους κορυφαίους μελετητές και επιμελητές, τα δοκίμια επανεξετάζουν αυτά τα σημαντικά κείμενα, ενώ σε μια συνολική προσέγγιση αποτελούν μονοπάτι μέσα στον συχνά αποθαρρυντικό βιβλιογραφικό λαβύρινθο της ιστοριογραφίας της τέχνης: έναν οδικό χάρτη για τις διακριτές μεθόδους μελέτης της ιστορίας της τέχνης. Βασικό κριτήριο επιλογής των βιβλίων ήταν ο καινοτομικός χαρακτήρας τους και η καθοριστική τους συμβολή στη σφυρηλάτηση νέων τρόπων κατανόησης της ιστορίας της τέχνης. Τα θέματά τους κυμαίνονται από τη μεσαιωνική αρχιτεκτονική έως το έργο του Matisse, από τη βυζαντινή αγιογραφία έως τον μεταμοντερνισμό. Τη στιγμή που πολλά εισαγωγικά βιβλία παρουσιάζουν την Ιστορία της Τέχνης στο πλαίσιο θεωριών και μεθόδων, αυτός ο τόμος εστιάζει στα βιβλία που λειτούργησαν ως ορόσημα για τη συγκρότηση του συγκεκριμένου επιστημονικού πεδίου, αλλά και στις προσωπικότητες και τις ιστορίες που υπάρχουν πίσω από αυτά. Τα σπουδαία βιβλία έχουν τη δική τους ζωή που επιμηκύνεται με την πάροδο του χρόνου, μέσα από μεταφράσεις, αναθεωρήσεις και νέες εκδόσεις, αλλά κυρίως μέσα από τις αναγνώσεις και τις επαναναγνώσεις τους από γενεές ειδικών και φιλοτέχνων. Η επανανάγνωση αποτελεί κρίσιμο βήμα προς την κατανόηση του χαρακτήρα ενός βιβλίου, του νοήματός του, αλλά και την αξιολόγησή του, ανεξάρτητα από το αν αυτή χαρακτηρίζεται από θαυμασμό ή ανταγωνιστικές προθέσεις. Η επανανάγνωση μπορεί επίσης να αναδείξει αποκλίσεις και συγκλίσεις μεταξύ βιβλίων, πνευματικές συγκρούσεις που έχουν τη δυναμική τόσο να παγιώσουν υπάρχουσες θεωρίες όσο και να συγκροτήσουν νέους τρόπους πρόσληψης και κατανόησης. Η επανανάγνωση ενδέχεται ακόμη να μας θυμίσει την πρώτη φορά που γοητευθήκαμε από την τέχνη, όχι απαραίτητα με την έννοια της οπτικής ευχαρίστησης αλλά της πνευματικής τροφής, ενώ μπορεί επιπλέον να επικουρήσει στην ανάκληση της διαρκώς εξελισσόμενης ικανότητάς μας να κατανοούμε τον ιδιότυπο και ασαφή χαρακτήρα της τέχνης καθαυτής.