Ο αριστερός εθνικολαϊκισμός 2008-2013

Από το 2008, με τη νεανική «εξέγερση» του Δεκέμβρη, μέχρι και σήμερα, με την ανάδυση του νέου κυπριακού ζητήματος, οι κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις σφραγίσθηκαν από την επέλαση του εθνικολαϊκισμού. Δεξιού και αριστερού εθνικολαϊκισμού. Αριστερού εθνικολαϊκισμού; Ναι, γιατί υπάρχει και αριστερός εθνικολαϊκισμός. Τον συναντήσαμε στη μαζική κινητοποίηση των «Αγανακτισμένων» και στο λεγόμενο «Κίνημα των πλατειών». Στις κοινωνικές και πολιτικές κλήσεις για συγκρότηση του «νέου ΕΑΜ», στην ακατάσχετη δαιμονολογική συνωμοσιολογία, στην εξύμνηση και υιοθέτηση ενός μιζεραμπιλιστικού λόγου, στον συνοπτικό «αντιπλουτοκρατισμό» με αριστερό επίχρισμα, στη γερμανοφοβία. Τον είδαμε να συγκροτείται σε πολιτική δύναμη, καταγράφοντας σημαντικά ποσοστά στις εκλογικές αναμετρήσεις του Μαΐου και του Ιουνίου του 2012, απειλώντας ακόμα και αυτήν την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Ορισμένοι από εκείνους που αρνούνταν να δουν αυτή τη νέα πραγματικότητα, άρχισαν να την συνειδητοποιούν όταν είδαν την ενθουσιώδη υποδοχή που επιφυλάχθηκε στο φαινόμενο Μπέπε Γκρίλο και, κυρίως, όταν αντίκρισαν την πρωτόγνωρη πολιτική συνεργασία αριστερών και δεξιών εθνικολαϊκιστών με αφορμή το «νέο κυπριακό ζήτημα». Ένα μεγάλο τμήμα της λεγόμενης κινηματικής Αριστεράς συνάντησε και εγκολπώθηκε μια καρικατούρα του «έθνους», μια αδιευκρίνιστη φιγούρα «εθνικού σοσιαλισμού» με μεσοπολεμικά και περονικά πρόσημα, μέσα από την προσφυγή στον λαϊκισμό ως ιδεολογία. Τα κείμενα αυτού του τόμου προσπαθούν να αναλύσουν αυτήν την επανέκδοση μιας ιδεολογικής μορφολογίας που ακούει στο όνομα «αριστερός εθνικολαϊκισμός». Και να δείξουν για ποιους λόγους ο εθνικολαϊκισμός δεν είναι η λύση στα μείζονα προβλήματα εμπιστοσύνης και αντιπροσώπευσης που αντιμετωπίζει το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος είναι πολιτικός επιστήμονας, διδάσκει στο ΑΠΘ, από το 2009 είναι συνεργαζόμενο μέλος του Cevipof («Κέντρο Πολιτικών Ερευνών», Παρίσι, CNRS). Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα είναι ο λαϊκισμός, ο αντισημιτισμός και το ελληνικό πολιτικό σύστημα, σε συγκριτική προοπτική.