Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΩΣ ΜΑΡΤΥΡΙΑ

Στα κείμενα για ένα φυλετικό διωγμό, οι όροι ύπαρξης και συμβίωσης του οικείου και του ξένου, δηλαδή οι όροι κατασκευής της ταυτότητας και της ετερότητας, δοκιμάζονται ισχυρά, γιατί ο ίδιος ο φυλετικός διωγμός είναι η οριακή μορφή προσπάθειας κατάργησης της διαφοράς: δεν αρκεί να εξοντωθεί ο ‘Αλλος, αλλά πρέπει να εξαλειφθεί και κάθε ίχνος του, όπως μαρτυρούν οι καταστροφές των εβραϊκών μνημείων στην Ευρώπη και τη Θεσσαλονίκη. Στα έργα των λογοτεχνών για τη γενοκτονία, τα ίχνη της σύγκρουσης πολιτισμού και βίας είναι αποτυπωμένα στη γραφή, δηλαδή στις συμβολικές μορφές της γλώσσας που αποτελούν έκφραση των αξιών του πολιτισμού. Ο λογοτέχνης υπήρξε αυτόπτης μάρτυς της καταστροφής, αλλά μέσα από την καλλιτεχνική δημιουργία γίνεται μάρτυς της σχέσης των εκφραστικών μέσων του με το ιστορικό γεγονός, της αντοχής του λόγου μπροστά στην απουσία Λόγου, μπροστά στο έσχατο παράλογο που πήρε σάρκα και οστά στα καταστροφικά οράματα των δραστών της ναζιστικής γενοκτονίας. Τα κείμενα που δημοσιεύονται στο βιβλίο αυτό αποτελούν μαρτυρία τόσο για την κρίση της ιστορίας, όσο και για τον ίδιο το λογοτέχνη. Στον αιώνα μας η έρευνα του υποσυνείδητου μετέβαλε ριζικά τη σημασία της μαρτυρίας: μάρτυς δεν είναι μόνο εκείνος που καταθέτει διασταυρούμενες και ιστορικά βεβαιωμένες πραγματικότητες, στην αναζήτηση της αντικειμενικής αλήθειας, αλλά και εκείνος που αναψηλαφεί την πραγματικότητα μέσα από τα δεδομένα της γλώσσας, καταθέτοντας μια αλήθεια που ανοίγεται σε διαφορετικές προοπτικές…