Στη σκιά του «βουλγαρισμού»

Ανδρέας Αθανασιάδης
Σάββατο 03-02-2018,
19:00,
Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης

Η Παρέμβαση, το Συνεταιριστικό Βιβλιοπωλείο Κοζάνης και οι εκδόσεις Επίκεντρο πραγματοποίησαν εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του Ανδρέα Αθανασιάδη: Στη σκιά του «βουλγαρισμού» Αποτυπώσεις «πολιτικών και εθνικών φρονημάτων» των πολιτών της περιφέρειας Φλώρινας κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου 2018, στο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης. Με το συγγραφέα συζητούν για το βιβλίο οι:

Θανάσης Καλλιανιώτης, ιστορικός, Δρ. Ιστορίας Α.Π.Θ.
Νίκος Μανώλας, φοιτητής Ψυχολογίας Α.Π.Θ.
Κώστας Παυλός, ιστορικός, Μ.Α.
Νίκος Χατζηδημητράκος, ιστορικός

Την συζήτηση συντόνισε η Δήμητρα Καραγιάννη, φιλόλογος, συγγραφέας. Σας ευχαριστούμε θερμά για την παρουσία και συμμετοχή σας. Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα thematofylakes.gr Μία μελέτη για ένα θέμα επίκαιρο. Το συγκεκριμένο βιβλίο αφορά την περιφέρεια της Φλώρινας την περίοδο του Μεσοπολέμου. Την αναζήτηση του «βουλγαρισμού» μέσα από τις αποτυπώσεις των «πολιτικών και εθνικών φρονημάτων». Μέσα από πολυπληθή βιβλιογραφία και έρευνα του συγγραφέα, παρουσιάζεται και αναλύεται ο χαρακτηρισμός κατοίκων της περιοχής ως βουλγαρίζοντες, κυρίως από την πολιτική ηγεσία της Ελλάδας, επειδή η γλώσσα που χρησιμοποιούσαν δεν ήταν η ελληνική αλλά μια σλαβική διάλεκτος. Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν ο Νίκος Χατζηδημητράκος, Ιστορικός, ο Νίκος Μανώλας, φοιτητής Ψυχολογίας Α.Π.Θ, ο Θανάσης Καλλιανιώτης, Ιστορικός, Δρ. Ιστορίας Α.Π.Θ. και ο Κώστας Παυλός, Ιστορικός, Μ.Α. Την εκδήλωση συντόνισε η Δήμητρα Καραγιάννη, Φιλόλογος, Συγγραφέας. (στη φωτογραφία: επάνω αριστερά ο Θανάσης Καλλιανιώτης, κάτω αριστερά ο Κώστας Παυλός, στη δεξιά φωτογραφία: Νίκος Χατζηδημητράκος, Ανδρέας Αθανασιάδης, Δήμητρα Καραγιάννη) Το βιβλίο είναι ιδιαίτερα πυκνογραμμένο και εμπεροστατωμένο ως προς την ιστορική ανάλυσή του ενώ ο συγγραφέας αποφεύγει να πάρει προσωπική θέση επί του ζητήματος του βουλγαρισμού. Όπως αναφέρει ο κύριος Καλλιανιώτης, είναι «Μια πολύ σοβαρή μελέτη που, εκτός άλλων, ξεσκεπάζει τους ιδεολογικούς μανδύες με τους οποίους οι άνθρωποι της εξουσίας καλύπτουν τη μανία τους για οικονομική υπεροχή και κοινωνική καταξίωση». Ο Νίκος Μανώλας ανέπτυξε τη σχέση της κοινωνικής ψυχολογίας με το ζήτημα, τις αντιδράσεις αλλά και τις αποφάσεις που απορρέουν μέσα από την φοβική αντιμετώπιση (απέναντι σε αυτή τη μερίδα Ελλήνων) της άρχουσας τοπικής τάξης, της Αθηναϊκής κυβέρνησης αλλά και των υπολοίπων κατοίκων της περιοχής. Από τον πρόλογο του βιβλίου: [?] από την εποχή της ενσωμάτωσης μέρους της γεωγραφικής Μακεδονίας στον ελληνικό κορμό, ορίστηκε ως πρόβλημα «εθνικής ασφαλείας» ο «βουλγαρισμός», δηλαδή η πραγματική ή ενδεχόμενη υιοθέτηση εκ μέρους ενός τμήματος των σλαβοφώνων της ελληνικής επικράτειας της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας. Ιδιαίτερα προβληματικές θεωρήθηκαν οι περιοχές εκείνες όπου, παρά την πύκνωσή τους με ελληνικούς προσφυγικούς πληθυσμούς, ο σλαβόφωνος πληθυσμός διατηρούσε την αριθμητική του υπεροχή. Ανάμεσα στις περιοχές που δημιουργούσαν φοβικό σύνδρομο στην ελληνική εθνική πολιτική, πρώτη θέση κατείχε η περιφέρεια της Φλώρινας. Το φοβικό σύνδρομο κυριάρχησε στις πολιτικές που επιλέχθηκαν για την περιοχή και χαρακτήρισε όλη την προσπάθεια ενσωμάτωσης του σλαβόφωνου πληθυσμού της στον εθνικό κορμό. Πολύ σύντομα, και εμφανώς από τις εκλογές του 1926, η Φλώρινα ακολούθησε τις πολιτικές και κοινωνικές διαιρέσεις και συγκρούσεις που παρουσιάστηκαν στην επικράτεια καθ? όλη την κοινοβουλευτική περίοδο του Μεσοπολέμου. Παράλληλα όμως με τις διαιρέσεις μεταξύ γηγενών και προσφύγων, βενιζελικών και αντιβενιζελικών, δημοκρατικών και βασιλικών, στη Φλώρινα υπήρξε και ο διαχωρισμός μεταξύ Ελλήνων και «Βουλγάρων». Ενώ όμως ήταν εύκολο να οριστούν ως Έλληνες ή «ελληνόφρονες» οι Μοναστηριώτες πρόσφυγες από τη Σερβία, οι πρόσφυγες από την Ανατολή και οι βλαχόφωνοι ή αλβανόφωνοι κάτοικοι κάποιων κοινοτήτων της περιφέρειας, δυσκολία αποτελούσε στο να διευκρινιστεί ποιοι ήταν οι ακραιφνείς Έλληνες ανάμεσα στους σλαβόφωνους. Έτσι (παρα)δόθηκε η δυνατότητα σε θεσμικά ή εξωθεσμικά κέντρα της περιοχής ή του κέντρου να προσδιορίζουν την ποιότητα της ελληνικότητας του γηγενούς αυτού πληθυσμού, ενώ δεν υπήρξε αμφισβήτηση ?μόνο? για εκείνους που κατά την ενσωμάτωση έφεραν ?αυτοί ή μέλη των οικογενειών τους? τίτλους συμμετοχής τους στη «Μακεδονική Διαμάχη» με την ελληνική ?σαφώς? πλευρά. Ο φόβος της κατηγορίας του «βουλγαρισμού» εξελίχθηκε σε κυρίαρχο εργαλείο επιβολής στα χέρια των τοπικών αστυνομικών αρχών και της διορισμένης διοικητικής γραφειοκρατίας, αλλά και πεδίο πολιτικής και κοινωνικής εκμετάλλευσης του πληθυσμού της περιοχής κυρίως εκ μέρους παραγόντων της πολιτικής του ελίτ, που είχαν επιπρόσθετα αναλάβει τον ρόλο της διαμεσολάβησης και κατοχύρωσης μιας αναμφισβήτητης ελληνικότητας για τον πληθυσμό αυτό. Το παρόν κείμενο αναζητεί τον «βουλγαρισμό» μέσα στις αποτυπώσεις των «πολιτικών και εθνικών φρονημάτων» των πολιτών της περιφέρειας Φλώρινας κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Προσπαθεί να προσεγγίσει τις επιλογές, αλλά και τις δυνατότητες επιλογών, των πολιτών της περιοχής Φλώρινας, ανασκαλεύει το παρελθόν και βλέπει τις πολιτικές που χαράχτηκαν, επιλέχθηκαν ή επιβλήθηκαν έναντι αυτών στην περιοχή. [?]

Υλικό από την παρουσίαση